ပိူင်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ

ၸုမ်းပွင်ၵၢၼ်ႁူင်းႁဵၼ်း

ၸုမ်းပွင်ၵၢၼ်ႁူင်းႁဵၼ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃးဝႆႉ ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ်ႁူင်းႁဵၼ်း၊ ၽူႈၵွၼ်းႁူင်းႁဵၼ်း၊ ၽူႈမၢႆ ႁူင်းႁဵၼ်း၊ ၽူႈပွင်ၵၢၼ်ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ၊ ၶူးသွၼ်၊ ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈႁဵၼ်း၊ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်ဝႆႉ။ ၸုမ်းပွင်ၵၢၼ်ႁူင်းႁဵၼ်းၼႆႉ တေလႆႈႁဵတ်းပၢင်ၵုမ် ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် လွင်ႈပေႃႇလသီႇႁူင်းႁဵၼ်း၊ ပိူင်ႁူင်းႁဵၼ်း၊ ၼႃႈၵၢၼ်ႁူင်းႁဵၼ်း တႃႇပူၵ်းပွင်ႁူင်းႁဵၼ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။

ပုၼ်ႈၽွၼ်း၊ ၼႃႈၵၢၼ်

5.1. ပုၼ်ႈၽွၼ်း လႄႈ ၼႃႈၵၢၼ် ၽူႈၵွၼ်းႁူင်းႁဵၼ်း

ၸတ်းလွၵ်းၶၢဝ်းယၢမ်းသွၼ် လႄႈ ၶူးသွၼ်ၸွမ်းၽႃသႃ
ၸွမ်းထတ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်း လုၵ်ႈႁဵၼ်း
ဢွၼ်ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လိူၼ် ၊ ပၢင်ၵုမ်ၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ
တမ်းၶၢဝ်းယၢမ်း တႃႇတွပ်ႇလိၵ်ႈ၊ ထတ်းလိၵ်ႈ
ၵၢၼ်ၵပ်းသၢၼ်
- ၵပ်းသၢၼ် ၽူႈမီးပုၼ်ႉၽွၼ်း လွင်ႈၶႅၵ်ႇတေၶိုၼ်ႈမႃးသွၼ်
- ၵပ်းသၢၼ် ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၼႂ်းပၢင်သဝ်း
- ၵပ်းသၢၼ်ပၼ်တႃႇလုၵ်ႈႁဵၼ်းၽိုၵ်းၵၢၼ်

5.2. ၽူႈမၢႆ

ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၸွႆႈ ၶေႃႈမုၼ်း ၼႂ်းၵၢၼ်သွၼ်
ၵၢၼ်လုမ်း (တၢင်ႇလိၵ်ႈ၊ ၶဝ်ႈသၢၼ်)
ၵဵပ်းမၢၵ်ႇလုၵ်ႈႁဵၼ်း (ႁူဝ်ႁုပ်ႈ)
ၵဵပ်းလွင်ႈတူင်ႉၼိုင်ၶူးသွၼ်
ၵဵပ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ပိုၼ်းတူဝ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း
ၵုမ်းထိင်း ၸၢၵ်ႈထုၵ်ႈလိၵ်ႈ လႄႈ ထုၵ်ႈလိၵ်ႈ
ႁဵတ်းသဵၼ်ႈမၢႆၶူဝ်းၶွင်ႁူင်းႁဵၼ်း
ၵဵပ်းသိမ်းဝႆႉၶေႃႈမုၼ်း ၵၢၼ်ႁဵၼ်းၵၢၼ်သွၼ်
ႁဵတ်းသဵၼ်ႈမၢႆလုၵ်ႈႁဵၼ်း၊ ပိုၼ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်း၊ မၢတ်ႈမၢႆဝႆႉလွင်ႈတူင်ႉၼိုင် လုၵ်ႈႁဵၼ်း

5.3. ၽူႈၸတ်းၵၢၼ်ႁူင်းႁဵၼ်း

ၸတ်းပၼ်၊ တူၺ်းထိုင်လွင်ႈယူႇ၊ ၵိၼ် လုၵ်ႈႁဵၼ်း
ၽႅၼ်၊ ၸတ်း၊ ထတ်း လွင်ႈတူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်း
ဢွၼ်ႁူဝ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ လွင်ႈတူင်ႉၼိုင် ၼွၵ်ႈႁွင်ႈႁဵၼ်း
မၢတ်ႈမၢႆဝႆႉ လွင်ႈတူင်ႉၼိုင်၊ ၾိင်ႈယၢမ်ႈ၊ လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၼွၵ်ႈႁွင်ႈႁဵၼ်း
ယိပ်းငိုၼ်းႁူင်းႁဵၼ်း၊ ငိုၼ်းၵႃႈၽၵ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်း
ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းသေ ႁဵတ်းလွင်ႈလိုမ်ႈလႆႇမူတ်းသႂ် ႁူင်းႁဵၼ်း

5.4. ၶူးသွၼ်

ၶူးသွၼ် တေႃႇလွင်ႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းၵၢၼ်သွၼ် လႄႈ ၵၢၼ်သွၼ်
- ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၵၢၼ်သွၼ်သေ သူင်ႇထိုင်ၽူႈၵွၼ်းႁူင်းႁဵၼ်းထတ်း ႁႂ်ႈၶိုတ်းတၼ်း ။
- ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၵၢၼ်သွၼ် ၸွမ်းၼင်ႇလွၵ်းၶၢဝ်းယၢမ်းသွၼ် ဢၼ်ႁူင်းႁဵၼ်းတမ်း ဝၢင်းပၼ် ။
- ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၶိူင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈၵၢၼ်သွၼ် ႁႂ်ႈၵုမ်ႇထူၼ်ႈ လႄႈ ႁႂ်ႈမီးၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်း လီ တေႃႇၵၢၼ်သွၼ် ။
- ထတ်း၊ ပၼ်မၢတ်ႈ ၵၢၼ်ႁိူၼ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်သေ သူင်ႇပၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းၶိုၼ်း ႁႂ်ႈၶိုတ်း တၼ်းၶၢဝ်းယၢမ်း ။
- ပွင်ႇလႅင်းပၼ် ႁႂ်ႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းလႆႈႁပ်ႉႁူႉယိူင်းဢၢၼ်းၵၢၼ်သွၼ် လႄႈ လွင်ႈမုင်ႈ မွင်းၵၢၼ်သွၼ် ႁႂ်ႈၸႅင်ႈလႅင်း။
- ၸႂ်ႉတိုဝ်းပပ်ႉၵၢၼ်ႁဵၼ်းၵၢၼ်သွၼ် လႄႈ ၶေႃႈမုၼ်းၵၢၼ်သွၼ် ႁႂ်ႈသၢင်ႇထုၵ်ႇ မီးၽွၼ်းလီ တေႃႇၵၢၼ်သွၼ် လႄႈ ၵၢၼ်ႁဵၼ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ် ။
- သွၵ်ႈႁႃလဵပ်ႈႁဵၼ်း ထႅမ်ၼမ်ႉၵတ်ႉတူဝ်ၵဝ်ႇ၊ လွၵ်းလၢႆးသွၼ် တႃႇပိုတ်ႇပၢင်ႇ ပၼ်တၢင်းႁူႉလုၵ်ႈႁဵၼ်းတႃႇသေႇ။
- ပၼ်မၢတ်ႈ၊ ၵဵပ်းမၢတ်ႈၵၢၼ်ႁဵၼ်း လုၵ်ႈႁဵၼ်း ။

ၶူးသွၼ် တေႃႇႁွင်ႈႁဵၼ်း
- ၸႂ်ႉတိုဝ်းၶိူင်ႈၸႂ်ႉ ၼႂ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်း ႁႂ်ႈမီးၽွၼ်းလီ တေႃႇၵၢၼ်ႁဵၼ်း ။
- တၼ်းၶိုတ်းၶၢဝ်းယၢမ်းသွၼ် ။
- သၢင်ႈတူင်ႇဝူင်းၵၢၼ်ႁဵၼ်း ဢၼ်ၽဵင်ႇပဵင်း၊ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၵူႈၵေႃႉ မီးတိုဝ်ႉတၢင်း၊ မီးသုၼ်ႇႁူမ်ႈ၊ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄ တေႃႇလုၵ်ႈႁဵၼ်း ၼႂ်းႁွင်ႈႁဵၼ်း ။
- ၸႂ်ႉတိုဝ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢၼ်သွၼ် ႁႂ်ႈမီးၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီ တႃႇလုၵ်ႈႁဵၼ်း ။
- မိူဝ်ႈပၼ်ၵၢၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်ၼၼ်ႉ တိုၵ်းသူၼ်းႁႂ်ႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ် ႁဵတ်းယဝ်ႉ တူဝ်ႈ ။
- ၶႆႈၸွမ်းတူၺ်း ၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်လႆႈတမ်းဝၢင်းဝႆႉပၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း ။
- ႁၢင်ႈႁႅၼ်း ပၼ်ၵၢၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇတင်းၵၢၼ်သွၼ် ။
- မိူဝ်ႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ် မႃးဢၢပ်ႈၵၢၼ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈထတ်းတူၺ်း၊ ပၼ်ၶေႃႈၼႄႉ ၼမ်းသေ ပၼ်မၢၵ်ႉၵႂႃႇ ႁႂ်ႈသၢၵ်ႇထုၵ်ႇ ။
- ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၸၢမ်းၼမ်ႉၵတ်ႉ ႁႂ်ႈမႅၼ်ႈၸွမ်းငဝ်းလၢႆး လႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်း သၢင်ႇထုၵ်ႇ ။

ၶူးသွၼ် တေႃႇၶူးသွၼ်ႁူမ်ႈၵၢၼ်
- ႁူမ်ႈသၢင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ် ၶဝ်ႈတိၼ်ၶဝ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်း ၶူးသွၼ်ႁူမ်ႈၵၢၼ် လႄႈ ၽူႈပွင်ၵၢၼ် တႃႇပုၼ်ႈပၢင်ႈလုၵ်ႈႁဵၼ်း။
- တူဝ်ႈတၼ်းၸွႆႈထႅမ်ပၼ် ၶူးသွၼ်ႁူမ်ႈၵၢၼ် လႄႈ ၽူႈပွင်ၵၢၼ် တႃႇသေႇ။
- သၢင်ႈတူင်ႇဝူင်းဢၼ်မီး လွင်ႈပိုတ်ႇပၢင်ႇ၊ သၢင်ႈလွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၵၼ်တင်း ၶူး သွၼ်ႁူမ်ႈၵၢၼ် လႄႈ ၽူႈပွင်ၵၢၼ်ႁူင်းႁဵၼ်း။
- ပိုၼ်ၽႄပၼ်တၢင်းႁူႉ လႄႈ တူဝ်ထူပ်း ၼင်ႇႁိုဝ်ၶူးႁူမ်ႈၵၢၼ်တေလႆႈႁဵၼ်းႁူႉ ပူၵ်းပွင်တူဝ်ၵဝ်ႇ။

ၶူးသွၼ် တေႃႇလုၵ်ႈႁဵၼ်း
- ၵပ်းသိုပ်ႇလၢတ်ႈတေႃႇ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်လီလီ။
- သၢင်ႈလွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇၸမ်ႈၸႂ်လီ တင်းလုၵ်ႈႁဵၼ်း။
- ပဵၼ်တူဝ်ယၢင်ႇလီတႃႇလုၵ်ႈႁဵၼ်း။
- တင်ႈၸႂ်ထွမ်ႇသဵင်ၵၢင်ၸႂ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း လႄႈ တုမ်ႉတွပ်ႇပၼ်ၶိုၼ်းႁႂ်ႈသၢင်ႇထုၵ်ႇ။
- ပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်၊ မူၼ်ႉမႄးပၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း။
- သၢင်ႈပၼ်တိုဝ်ႉတၢင်း ႁႂ်ႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ် လႆႈႁဵၼ်းႁူႉ။
- သၢင်ႈတူင်ႇဝူင်းႁွင်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်သွၼ် ဢၼ်လီတႃႇလုၵ်ႈႁဵၼ်း။

ၶူးသွၼ် တေႃႇမုၵ်ႉၸုမ်း လႄႈ ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈႁဵၼ်း
- ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင် မုၵ်ႉၸုမ်း။
- ႁပ်ႉထွမ်ႇသဵင်ၵၢင်ၸႂ် မုၵ်ႉၸုမ်း၊ ၽူႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ၊ ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈႁဵၼ်း။
- သူၼ်းတုမ်ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈႁဵၼ်း ႁႂ်ႈပွင်ႇၸႂ် ၵၢၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ လႄႈ ပၼ်ႁႅင်း လုၵ်ႈႁဵၼ်း။

ၶူးသွၼ် တေႃႇႁူင်းႁဵၼ်း
- တေလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတူင်ႉၼိုင်ႈ လွင်ႈတူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်း ။
- မီးလွင်ႈၼပ်ႉယမ် ႁၵ်ႉၼႃႈၵၢၼ် ဢၼ်ႁူင်းႁဵၼ်း၊ ၽူႈၵွၼ်းႁူင်းႁဵၼ်း မွပ်ႈဢၢပ်ႈပၼ်။
- ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်ႁူင်းႁဵၼ်းတႃႇသေႇ။
- ႁဵတ်းသၢင်ႈၸွမ်းပၵ်းပိူင်ႁူင်းႁဵၼ်း။